Arşiv Okumaları / 144

Veliy-i Nimet Efendim;
Şu mektubumu size hastaneden kemal-i teessür ve mateme bürünmüş olduğum halde karalamaya mecbur oluyorum. Şuanda duyduğum tahassüsatım beni her nevi hüzünlere gark ediyor ve ağlamak için kalemde katre katre toplanan yaşların her halde gözümden boşanmasını istiyorum. Filhakika bunu istemekte çok geçmiyor ve bu saika-i melal için için ağlıyorum. Teessür durumunu bu suretle tadile kısmen muvaffak oluyorum. Va esefa ki… Mazinin avdet etmemesi kadar nazarımda uzak görünen hayalatım “şehit kardeşimin, sevgili kardeşim Mehmet Şevketin” al kanlar içinde uykuya dalan vücudunu temsil ediyor. Onun artık hayatının bu dünyadan nasipdar olmadığını irae ediyordu. Eyvah! Ne derin ebedi bir uyku! Safha-i şebabının ilk demlerine ilk adımını koymaya başlamış… bir biraderimin bu alemden artık uful ettiğini gördüğümden dolayı onun arkasından koşmak istiyorum. Ona peyrev olmak istiyorum ve kendisine yetişmek hakkına malik olamadığımdan kendime sitemler ediyorum. O şehid biraderim nasıl ki topraklar altında ihtimal çürümüş de kokusu gelmiş validesinin ağuşuna atlamakta tereddüt etmediyse ben de bu nevnihal  vatanın arkasından gitmek veyahut ona peyşu olmaya azm etmeliydim. Kabri rahmet-i rahman olan müteveffaya validemin elini uzatarak ancak on sene sonra kendi yanına birlikte uyumaya almış olduğu küçük yavrucağına gösterdiği şefkati bana göstermediği için cidden meyus, şimdi hakikaten nalanım. Ben de bunlarla birlikte ebedi hob alude

Arşiv Okumaları / 143

Hû

Bitlis vilayetinden dahiliye nezaretine varid olan şifre telgrafname suretidir.

C. 26 teşrin-i sani sene 316 tastanlı nezdinde zuhur eden mektub hurufat-ı Osmaniye ile muharer ise de
buraca bilinir bir lisan yazılı olmadığından münderecatın şifreli İLE arzı mümkün olamadı aslı posta ile takdim olunmak üzere emr-i alî-i daverîleri muntazırdır merkum ise TAHT-I tevkifde bulunduğu maruzdur.
fi 27 teşrin-i sani sene 316

Bitlis valisi hüsni
Hâlâ

Not: Bu belge Osmanlıca Tarih Edebiyat grubu üyeleri tarafından çevrilmiştir.

Osmanlıca Tarih Edebiyat grubuna ulaşma linki

Zafer Şık
Osmanlı Türkçesi Arşiv Uzmanı

Arşiv Okumaları / 142

Maliye nezaretine
ordu ve canik kazaları a'şarının ne suretle ihalesi icra olunacağı ifadesini ve gümüşhane ve karahisar sancakları a'şarının dahi marifetiyle tesviyyesi istizanını havi trabzon defterdarı saadetlü bey tarafından varid olan bir kıta tahrirat meclis-i valaya i'ta ile kıraat olunmuş ve suret-i iş'ara nazaran bu babda olan re'y-i devletlerinin istifsarı lazım gelerek manzur-ı valaları buyrulmak üzere tahrirat-ı mezkure leffen gönderilmiş olmağla bi'l-mütalaa ol-babda re'y-i samilerinin iş'arı mütevakkıf-ı himem-i behiyyeleridir.

Osmanlıca Tarih Edebiyat grubuna ulaşma linki

Arşiv Okumaları / 141

Trabzon eyaleti dahilinde  gümüşhane ahalisinden TARİKAT-İ aliyye-i KÂDRİYYEDEN salih babanın alil olarak emr-i taayyüşde zaruret çekmekde olduğundan merhameten yevmiyye iki vukIYye nan-ı aziz TAYİNiçün tahrirat-ı tasdiri istid'asına DAİR takdim eylediği arzuhal  meclis-i valaya  bi'l-i'ta KIRAET olunarak manzur-ı atufileri olmak üzere leffen gönderilmiş OLDUĞU  beyanıyla TEZKERE

Arşiv Okumaları / 140

sadır olan ferman-ı alilerine imtisalen Beyoğlunda topçu kışlası pişgahında manzur-ı hazret-i cihandari buyurulub hedmine irade-i aliyye tealluk iden çend kıt'a
sütun  nasbiyle dâiren-madar divar ve civârında iki bab hânenin mahalline varıldıkda bundan undan akdem ba-irâde-i seniyye hedm olunan Eniştaş hânesinin ebniye ve ahcarından
eser-i bina na-bud ve arsası tarla olmuş olduğu ve zikr olunan hane-i mehdumeden yüzer zira' mikdarı bu'd mesafede endaze oğlu Kiğork bundan SEKİZ MAH mukaddem
on üç kıt'a temel sütunu vaz' ve üzerine fakat taban KEŞİDesiyle etraf U erba'asının Divârını inşâ edip ŞİTA duhülünde ALA HALİHİ terk eylediği ve mersum
KİĞork dahi Nemçeli teb'asından idüğü ihbar olunduğu ve civarında iki bab hânenin biri Ermeni tâifesinden ikinci NikoGOs  zİMMİNİN ve DİĞERİ  sarraf
Tanagar oğlu Kirhork tarafından inşâ etdirdiği MENZİL olduğu tashîh olunduğu ma'lûm-I DEVLETLERİ buyuruldukda emr-u ferman devletlu inâyetlü sultanım hazretlerinindir.

Arşiv Okumaları / 139

Sahh
Seddü'l-bahr Dizdarı 
Osman nam müfsid ve müzevvir bu tarafda güna gun hile ve tezviratta bulunmaktan naşi nefyi ve te'dibi la-büdd ve muktezi olmağla müfsid-i mezbur ba-ferman-ı ali ta'yin olunan çavuş mübaşeretiyle seddü'l-bahr kal'asına ıslah-ı nefs edinceye dek kal'abendiyçün hüküm
buyuruldu
fi 16 za sene 84

Not: Bu belge Osmanlıca Tarih Edebiyat grubu üyeleri tarafından çevrilmiştir.

Osmanlıca Tarih Edebiyat grubuna ulaşma linki

Arşiv Okumaları / 138

Şevketlü kerametlü mehabetlü kudretlü veli-ni'metim efendim
Valid-i macid-i kesiru'l-mahamidleri cennet-mekan firdevs-i aşiyan merhum sultan Abdulhamid han efendimizin evkafı mukata'atından Mora ceziresinde  vakı' Balya badra mukata'ası hin-i vakfiyetden beru ba-hatt-ı hümâyûn-ı şevket-makrun serbest olub cemi' tekalifden mu'af iken ikiyüz yedi tarihinde  mu'afiyet kaydı ba-hatt-ı hümayun terkin olunarak mu'af ve ğayr-ı muaf siyyan olarak  tekalif i'ta eylemeleri babında mu'ahharan emr-i ali sadır olmuş ise de mukata'a-i mezkurenin mu'afiyyeti muhdes olmayub ahalisi yedlerinde hutut-ı hümayun ile müveşşeh evamir-i aliyye mevcud olmağla kadimi üzere evamir-i aliyye-i mezkurenin tecdidi ahali tarafından ba arz ve mahzar istid'a olunmuş olduğunu mütevelli-i vakf ba-takrir inha itmekle kuyud-i lazimesi ba'de'l-ihrac keyfiyyeti mora nizamı vikayesine me'mur Azmi efendi kullarından isti'lam olundukda mukata'a-i merkume fi'l-asl serbest  olan mukata'atdan değil ise de hîn-i vakfiyette mu'afiyet üzere kayd olunmuş olmakdan naşi ber-vech-i istid'a serbestiyet-i muafiyetlerinin ibkası hususunu re'y-i aliye havale ile i'lam eylediği manzur-ı şahaneleri buyrulmak içün ma'ruz-ı atebe-i  ulya-yı mülükaneleri kılındığı muhat-ı ilm-i alileri buyruldukta emr u ferman şevketlü kerametlü mehabetlü kudretlü veli-ni'metim efendim padişahım hazretlerinindir

Manzurum olmuştur mukata'anın serbest ve mu'âfiyetinde vakfa faide yoktur şimdi bunun sırası değildir. 

Arşiv Okumaları / 137

izzetlü defterdar efendi zikrolunan dükkanların gedik kaydıçün verilen ferman-ı ali şer' ve kanuna mugayir olduğu ve emr-i mezkur kaydı terkin ve gedik dahi fesh olunmak iktiza eylediği me'al-İ  i'lamdan müsteban olmağla i'lam-ı mezkur ve arz-ı hal VE DERKENAR MAZMUNLARINA DİKKAT ve iktizasını i'lama mübaderet eyleyesin DEYU BUYURULDU Fİ 25 ZA SENE 225

Not: Bu belge Osmanlıca Tarih Edebiyat grubu üyeleri tarafından çevrilmiştir.

Osmanlıca Tarih Edebiyat grubuna ulaşma linki

Arşiv Okumaları / 136

Şeyhulislam-ı esbak merhum Mekkî Efendinin halîlesi Havva Hanım ile el-Hâc Mehmed Emin nam kimesnenin bi'l- icareteyn mutasarrıf oldukları Mahmud Paşa Hammamı kurbunda kâin beş bab attar ve boncukcu dükkanlarının gedik niza'ına dair takdim-i huzur-ı âlîleri kılınan arz-ı hallerine divan-ı hümayundan verilen emr-i şerif-i âlî-şân kaydı sual ve ihrac ile mukteza-yı şer'isi faziletlü İstanbul kadısı efendi da'ilerinden isti'lam buyrulub muma-ileyh da'ileri tarafından dahi mukteza-yı Şer'îsi i'lâm olundukdan sonra iktiza-yı nizamına mübaderet olunması hususu ferman-ı âlîleriyle havale buyrulmuş olub ancak husus-ı mezbur miriye dair mevaddan olmayub umûr-i DİVANİYYEDEN  idüğü ma'lum-I devletleri buyruldukda emr u ferman devletlü sa'adetlü sultanım hazretlerinindir.

Not: Bu belge Osmanlıca Tarih Edebiyat grubu üyeleri tarafından çevrilmiştir.
Osmanlıca Tarih Edebiyat grubuna ulaşma linki

Arşiv Okumaları / 135

midilli adasının yunanlılar tarafından işgali üzerine muallimlikle bulunduğu efteron karyesinde çete teşkil ederek icra-yı vahşet ve irtikab-ı cinayette bulunmak maddelerinden dolayı ahz u girift olunarak İzmir Divan-ı Harb-i Örfisinde muhakemesi icra kılınan teb'a-i devlet-i aliyyemden işçi Mihal oğlu Tire'li Nikolo'nun Yunan askerinin Midilli ceziresini işgali üzerine vazife-i  tedrisi terk ve çete kıyafeti iktisâ ve çete riyasetini deruhte iderek Yunanlılarla birlikde hükumet-i seniyyem aleyhine silah isti'mal itdiği Helvacı Ahmed ile refikasını cerh ve katl ve Ahmed'in kerimesinin cebren bikrini izale ve yağmagirliğe ictisar eylediği maa'l-kasem  istima' kılınan şuhud-ı müteaddidenin ihbârât ve şehâdâtı ve merkumun üzerinde zuhur iden mektub ve evrak Münderecatı ve eşyası meyanında bulunup mal-ı mağsub olduğu tahakkuk eden eşyanın hamili bulunmasi ve yine eşya meyanında bulunan saçların mağdure mahzurat-ı İslamiyyeye aid bulunması anlaşılması delaletiyle sabit olduğundan merkumun o vechile mücrimiyyetine ve ceza kanunnamesinin kırk sekizinci hükmüne tevfikan i'damına karar verildiği ve Divan-ı Harb-i mezkurdan tanzim olunub huzur-ı şâhâneme arz ve takdim kılınan mazbatada gösterilmiş olmağla icrası hususuna irade-i seniyye-i mülukanem mehabet-riz-i sünuh ve sudur olmuştur imdi sen ki Sadr-ı a'zam ve harbiyye düstur-ı ekrem ve muazzam müşir-i efham ve muhterem nizamü'l-alem yaver-i ekremim mahmud Şevket paşa Edamallahu teala iclaluhi ve za'if-i bi't-te'yid-i iktidaruhu ve ikbaluhusun merkum hakkında la-hakk olan hükmü icra etdiresin. Tahrîran fi’l-yevmi’l-âşir min şehr-i rebi'ü'l-ahir li-sene ihda selasun ve selase mie ve elf.

Not: Bu belge Osmanlıca Tarih Edebiyat grubu üyeleri tarafından çevrilmiştir.

Osmanlıca Tarih Edebiyat grubuna ulaşma linki

Arşiv Okumaları / 134

Üsküdar tebhirhanesi tabibi kıdvetü'l-emacid ve'l-ekarim Nazım Beğ esna-yı harbde mecruhin ve merda-yı asakir-i şahanemin hüsn-i tedavisi hususunda ibraz eylediği mesa'i -i makbuleden naşi sezavar-ı atıfet- seniyye-i şahanem olduğuna bina'en bi'l-istizan şeref-sadır olan irade-i seniyye-i mülükanem mucebince kendisine mecidi nişan-ı zişanının beşinci rütbesi ihsan kılındığını mutazammın iş bu berat-ı alişanım ısdar olundu Hurrira fi'l-yevmi's-salis min şehr-i rebi'ü'l-ahir li-sene isna ve selasin ve selase mi'e ve elf.

Not: Bu belge Osmanlıca Tarih Edebiyat grubu üyeleri tarafından çevrilmiştir.

Osmanlıca Tarih Edebiyat grubuna ulaşma linki

Arşiv Okumaları / 133

Hey'et-i Ayân a'zâlığına Kânun-ı Esasi'de muharrer evsâf ve meziyyât ile muttasıf Vüzerâ-yı izâm-ı saltanat-ı seniyyemden sâbıkâ Dahiliyye Nâzırı olub
ve umûr-ı idâre-i devlete vâkıf olmasından nâşî
murassa' iftihar ve osmâni ve mecidî nişân-ı zî-şanlarını hâiz ve hâmil olan işbu râfi'-i tevki'-i refi'-i'ş-şan-ı hâkâni destur-i mükerrem müşir-i müfahham
Nizâmü'l-âlem Reşit paşa edâma’llâhü teâlâ iclalehunun Ba-kayd-ı hayat tayini mevhibet-efza-yı sünûh ve sudûr olan emr u ferman meali-ünvan-ı mülukanem mukteza-yı münifinden Olmağla müşarun-ileyhin  ber-muceb-i kânûn-ı kayd-ı hayat şartıyla mezkur azalığa tayin kılınmış olduğunu mutazammın divan-ı humayunumdan işbu berât-mek'arim-gâyât-ı şehriyârânem tasdir ve itâ' olundu.
Tahrîran fi’l-yevmi’t-tasi' ve'l-işrîn min şehr-i şevvali'l-mükrerrem li-sene seb'a ve ışrîn ve selâse-mi’ete ve elf.

Not: Bu belge Osmanlıca Tarih Edebiyat grubu üyeleri tarafından çevrilmiştir.

Osmanlıca Tarih Edebiyat grubuna ulaşma linki

Arşiv Okumaları / 132

[Tuğra] Abdülhamid Han bin Abdülmecid el-muzaffer daima el-Gazi

Nişan-ı şerif-i âlî-şân-ı sâmî-mekan-ı sultanî ve tuğra-yı garra-yı cihan-şita-i hakanî nefeze bi’l-avni’r-Rabbani hükmü oldur ki

Mütehayyizan-i rical-i Devlet-i Aliyye’mden Der-Saadet’im polis müdürü iftiharü’l-e‘âlî ve’l-e‘âzım müstecmiu cemî‘-il meâlî ve’l-mefahim Hüsnü Efendi -dâme meâliyehunun umûr-ı me'muresince müşahed olan ikdam ve mesaî-i mergube-i temyîziyesinin tezayüd-i taattufat-ı seniyye-i şâhânem istilzam eylemiş olmasıyla bu kerre şeref-rîz-i sunûh ve sudûr olan irade-i seniyye-i padişahânem muceb-i âlîsi üzere müşarun-ileyhe nişan-i âlî-i Osmanî’nin üçüncü rütbesinden bir kıt‘ası inayet ve ihsan kılınmış olduğunu mutazammın işbu berat-ı âlî-şânım tasdir olundu hurrire fil yevmi’s-sabi‘ vel ışrîn min şehri’l-cumadiye'l-ulâ li-sene isna aşere ve selase mie ve elf 
Be-makam-ı Kostantiniyyeti’l-mahruse

Arşiv Okumaları / 131

Tuğra: Mehmed Vahîdeddin Bin Abdülhamîd El-muzaffer Dâima
iftihârü’l-e‘âlî ve’l-e‘âzim müstecmi‘u cemî‘i’l-me‘âlî ve’l-mekârim el-muhtassu bi-mezîd-i inâyeti’l-meliki’d-dâ’im mütehayyizân-ı ricâl-i Devlet-i Aliyyem’den Âmedî-i Dîvân-ı Humâyûnumuz olup Makâm-ı Sadâretimiz Müsteşârlığı Vekâleti'nde bulunan ve bu def‘a uhde-i dirâyetine terfî‘an rütbe-i ûlâ sınıf-ı evveli tevcîh kılınan Nuri Bey dâme uluvvühu tevkî‘-i refî‘-i Humâyûnum vâsıl olucak ma‘lûm ola ki Sen ki mîr-i müşârün-ileyhsin muttasıf olduğun şi‘âr-ı dirâyet ve ehliyet iktizâsınca vezâif-i me’mûriyetinde ibrâz eylediğin mesâ‘î ve ikdâmât-ı ber-güzîde cihetiyle sezâ-vâr-ı âtıfet-i seniyye-i şâhânem olduğuna binâen üç yüz otuz dokuz senesi şehr-i Saferü’l-hayrının ikinci gününde bi'l-istîzân şeref-efzâ-yı sünûh ve sudûr olan irâde-i seniyye-i şehriyârânem mûcebince uhde-i iktidârına rütbe-i ûlâ sınıf-ı evveli tevcîh kılınmış olmağla rütbe-i mezkûreye mazhariyetini mutazammın Dîvân-ı Humâyûnum’da işbu emr-i celîlü’l-kadrim ısdâr ve i‘tâ olundu sâlifü’z-zikr rütbeye tarih-i mezkûrsan itibaren nâil olup îfâ-yı şükr ü mahmedetle beraber vezâif-i me’mûriyetinde kemâ-kân ibrâz-ı mesâ‘î-i cemîleye bezl-i makderet eyleyesin tahrîran fî’l-yevm el-hâmis min-şehri Saferi’l-hayr li-sene tis‘a ve selâsîn ve selâse-mi’e ve elf (5 Safer 1339-19 Ekim 1920)
Be-makâm-ı 
Dârü’l-hilâfeti’l-aliyye

Osmanlıca Tarih Edebiyat grubuna ulaşma linki

Arşiv Okumaları / 130

Hû
Müşarün-ileyhin nezdinde bulunan atik ikinci rütbeden nişan-ı osmani dahi canib-i teşrifata teslim olunmuşdur.
Kethüda mehdi -ûlyâ-yı saltanat-ı seniyye atufetlü Hüseyin Bey hazretlerine nişân-ı âli Osmanînin birinci rütbesi ihsan buyurulmuş ve bâ-irâde-i seniyye MUHASSAS olan DÖRTBİN GURUŞ HARC-I BERÂT-I HÜMAYUNI nizâmı mücebince Maliye Hazine-i Celilesine gönderilmek üzere cânib-i teşrifata teslim kılınmış olduğunu mübeyyin işbu ilm u haber takdim olundı. 
fi 20 C. [ Cemaziye'l-ahir ] Sene [12]82

Arşiv Okumaları / 129

Telgraf ve posta nezaret-i behiyyesine 

23 muharrem sene 310 4 ağustos sene 308 

Yemen telgraf direklerinin birtakım böceklerin ve yağmur ve rüzgarın tesiratıyle süratle çürüyüb devrilmekde olduğundan ikibin timur direğin seri'an yetişdirilmesi lüzumuna dair yemen vilâyetinden varıd olan telgrafname leffen gönderilmiş olmağla münderecatına nazaran iktiza-yı halin sür'at-i ifa ve inbasına himmet olunması siyakında tezkere.

Arşiv Okumaları / 128

Nutk-ı Şerîf-i Hazret-i Pir
Kuddise sirruhü'l-münir

Dil beytini pâk eden
Dervîşi ankâ eden
Âlem-i lâhûte giden
Mevlâ zikridir zikri

Zikirden hâlet alan
Âşinâ-yı rûh olan
Ukbâda devlet bulan
Mevlâ zikridir zikri

Terk ehline karışan
Hem zevkine erişen
Bahr-i ledünle görüşen
Mevlâ zikridir zikri

Âşıkların zikri Hû
Zikri Hû'dur fikri Hû
Vecde gelüb diye Hû
Mevlâ zikridir zikri

Nureddin'i diri kılan
Tevhîdle çerâğı yanan
Bihamdillah tevfîk olan
Mevlâ zikridir zikri

Arşiv Okumaları / 127

Atufetlü efendim hazretleri 
Kaza-i Erbaa dahilinde Bigados karyesi toprağında mutasarrıf olduğu arsası üzerine kendü bevninden olarak kız çocukları içün bir bab mekteb bina ve inşaasına müsaade-i seniyye erzan buyrulması istidasına dair mekteb-i tıbbıye-i hazret-i şahane hacelerinden (hocalarından ) mösyö Seranidi nin bir kıta arzıhali manzur-ı ali buyrulmak içün arz ve takdim olundu mukteza  derkenarında gösterilen  şerait ile mezkur mektebin inşaasına ruhsatı havi bir kıta emr-i ali isdar ve itası hakkında her ne vechle emr ü ferman hazret-i mülükane müteallik ve şerefsüdur buyrulur ise mantuk-ı celili icra olunacağı beyanıyle tezkere-i senevari terkimine ibtidar kılındı efendim .
fi 21 şevval 73


Maruz-ı çaker-i kemineleridir ki 
dame pira-yı tağzim olan iş bu tezkere-i samiye-i asafaneleriyle mezkur arzuhal manzur-ı mealmevfur-ı hazret-i şahane buyrulmuş ve ber vech-i istizan mezkur mektebin inşaasına ruhsatı havi bir kıta emr-i ali isdar ve itası müteallik ve şerefsüdur buyrulan emr ü irade-i seniyye-i cenab-ı şehriyari mukteza-yı münifinden olarak mar üz zikr arzıhal yine savb-ı sami-i asafilerine iade kılınmış olmağla ol bab da emr ü ferman hazret-i veliyyül emrindir. 
fi 21 şevval 73

Not: Bu belge Osmanlıca Tarih Edebiyat grubu üyeleri tarafından çevrilmiştir.

Zafer Şık
Osmanlı Türkçesi Arşiv Uzmanı

Osmanlıca Tarih Edebiyat grubuna ulaşma linki

Arşiv Okumaları / 126

Hû
KARARNAME
Bab-ı ‘ali
Daire-i sadaret
Meclis-i Vükela ve Ma’ruzat Kalemi

silivri kazasına muzaf Bigados karyesinde canib-i yemini muhterik  olan rum inas mektebinin hariktan hariktan masun kalan duvar aksamı kalmak üzere yalnız aksam-ı  dahiliyesinin vaz'-ı kadimi üzere inşa ve muhterik olmayan kısmından dahi elli dokuz metro murabbâ'  Mahallin  bölmeleri tebdil olunmak ve beş yüz yirmi dokuz metro murabbâ'ından ibaret olan inşââtın kısm-ı tahtânisinin bölmeleri kargir ve fevkanisinin ahşab olmak ve cebhedeki kapudan ma'ada bağçe cihetinde üç kapu ve iki katda yedişer Pencereyi muhtevi bulunmak ve mezkur mektebin arsası hakkında usulen mu'amele-i mukteziyye-i kanuniyye ifa olunmak ve ma'arif-i umumiyye nizamnamesinin yüzyirmidokuzuncu maddesiyle dersaadet ve tevabi'i rum patrikhanesi hakkındaki mukarrerat-ı ahire ahkamına ri'ayet kılınmak üzere Mezkur mektebin inşasına şura-yı devlet kararıyla ruhsat verilmişdir.

bu kararnamenin icrasına 'adliye ve mezahib ve ma'arif nezaretleri memurdur
fi 3 zilkade 329 fi 12 teşrinievvel 327
Sadrıazam Said      adliye ve mezahib nazırı Hamdi

Not: Bu belge Osmanlıca Tarih Edebiyat grubu üyeleri tarafından çevrilmiştir.

Osmanlıca Tarih Edebiyat grubuna ulaşma linki