Arşiv Okumaları 163

Benim Vezirim. Bu gün ne tarafa binişe azîmet edersin? Canım paresi kızım nicedir? Mübarek mizaçlarının sıhhati ile beni mesrûr eyleyesin. Benim vücudum el-hamdülüllâhi Te'ala sıhhat üzeredir. Taraf-ı hümayunumda olanlar dahi sıhhatledir. Ma'lumun oldukda cevabını yazıp bildiresin.

Arşiv Okumaları 162

Hüve

Adana vilâyeti

mektûbî kalemi

aded: 7

Dâhiliye nezâret-i celîlesi cânib-i ‘âlîsine

Devletlu efendim hazretleri

Teb‘a-i yunaniyeden ve tüccardan adana’da mukîm Atnaş Taripânının mersinde hudûd-u muayyene dâhilinde krom ve petrol ve ma‘den kömürü taharrisi içün virilen ruhsat-nâmenin ibtâli lâzım geleceğine dâ’ir şûrâ-yı devlet tanzîmât dâ’iresinden sâdır olan karârı hâvî şeref-vârid olan 10 kânun-ı sâni sene 322 tarihli ve yüz seksen numerolu emir-nâme-i ‘âli-i cenâb-ı nezâretpenâhileri mazâ-ı ‘âlisi mumâ-ileyhe bi’t-teblîğ mâ‘den-i mezkûrenin emr-i taharrîsi hakkındaki mu‘âmelâtı ol-vakit mer‘î bulunan nizam-nâme mûcebince îfâ ile orman ve ma‘âdin nezâret-i celîlesinin emr-i mahsûsuna binâ’en meclis-i irâde-i vilâyetce taharrî ruhsatı i‘tâ olunduğundan ve fahrî tercümanlık me’mûriyetinden dahi isti‘fâya dahi hâzır bulunduklarından ve ifâdât-ı sâ’ireden bahisle mezkûr ruhsatnâmenin ibtâli hakkında dâ’ire-i müşârun-ileyhâca ittihaz buyrulan karar meclis-i ‘âli-i vükelâca bi’t-tedkîk lâzıme-i ‘adâletin ifâsını müsted‘î bu kere i‘tâ eylediği ‘arzıhâl aynen ve leffen takdîm kılınmış ve icrâ-yı icâbı merhûn-u müsâ‘ade-i celîle-i âsıfâneleri bulunmuş olmağla ol-bâbda ve her hâlde emr u ferman hazret-i men-lehü’l-emrindir

Fî 6 safer sene 325 ve fî 7 mart sene 323

Adana valisi

bende

Arşiv Okumaları 161

Hüve
İzmit Mutasarrfılığı
Tahrîrât Kalemi
Numero
304

Dâhiliyye Nezâret-i Celîlesine

Devletlü Efendim Hazretleri
İdâre-i Umûmiyye-i Dâhiliyye Müdîriyyeti’nden muharrer 4 Ağustos  sene  36 tarih  ve 23015/278  numerolu tahrîrât-ı aliyye-i nezâretpenâhîleri arîza-i cevâbiyyeden  kasabaya câri su yollarının demir künklerle ıslah ve ta`miri ve suların muntazaman isâlesi içün sûret-i husûsiyyede istifâde edenlerden  Meclis-i Umûmiyye-i Liva’ca kebul edilen ta`rife mûcebince ale’ d- derecât bir ücret-i maktû`a ahz edilmekde ve Meclis-i İdâre-i Liva ve Belediyece müttehaz karâra tevfikan ücreti mertebeli vermeyenlerin suları münkatı` olmakda olub Yukarıpazar Hamamı mutasarrıfesinin bu tarz mu` âmeleyi bir i`âne sûretinde  göstermek  sûretiyle  makâm-ı âlî-i nezâretpenâhîlerine vâki` olan istid`âsı gayr-i vârid ve ücretini vermemekten dolayı yalnız su verilmeyen hamamın seddedildiği hakkındaki ifadesi de hilâf-ı hakikat bulunduğu  ve esâsen üç senelik  ücretin tâbi` olduğu yetmiş beş lirayı def `aten tesviyeye adem-i iktidârı tebeyyün ettiği takdirde başkaca tensib edilecek  bir müddet  zarfında maktû` en tesviyesine muvafakat eylediği halde hamamına su isâlesine  müsâ` ade  edileceği  başkaca vukû` bulan istid`âsı üzerine mezkûr hamam müste’ cirine takdim kılınmış olduğu arz olunur ol bâbda emr ü fermân hazret-i men lehü’ l emrindir

Fî Zilkâ`de sene 38  ve Fî 12 Ağustos sene 36
İzmit Mutasarrıflığı
Mühür

Arşiv Okumaları 160

 Hazret-i izzet cellet kudretuhu ve allet kelimetuhunun (Allah'ın) inâyeti ve mühr-i sipihr-i nübüvvet ahter-i burc-i fütüvvet-pişvâ-yı zümre-i enbiyâ muktedâ-yı fırka-i asfiyâ Muhammed Mustafâ'nın sallallahu aleyhi vesellem mu‘cizât-ı kesîretü'l-berekâtı ve dört yârinin -ki, Ebubekir, Ömer, Osman ve Ali'dir- rıdvânullahi aleyhim ecma‘în onların ervâh-ı mukaddesesi mürâfakati ile

 Ben ki Sultanü's-salâtin ve bürhânü'l-havâkîn tâc-bahş-ı hüsrevân-ı rû-yı zemîn zıllullahi fi'l-arazîn Akdeniz'in ve Karadeniz'in ve Rumeli'nin ve Anadolu'nun ve

 Karaman'ın ve Rum'un ve Vilâyet-i Dülkadriyye'nin ve Diyarbekir'in ve Kürdistan'ın ve Azerbaycan'ın ve Acem'in ve Şam'ın ve Haleb'in ve Mısır'ın

 ve Mekkenin ve Medine'nin ve Kudüs'ün ve külliyyen Diyâr-ı Arab'ın ve Yemen'in ve dahi nice memleketlerin ki, âbâ-yı kirâm ve ecrâd-ı izâmım enârallahu berâhinehüm kuvvet-i kahireleriyle feth ettikleri

  ve cenâb-ı celâlet-me’âbım dahi tîğ-ı ateş-bâr ve şimşîr-i zafer-nigârım ile feth eylediğim nice diyârın sultanı ve padişahı Sultan Bayezid Han oğlu 

 Sultan Selim Han oğlu Sultan Süleyman Han'ım, Sen ki, Françe vilayetinin Kralı Françesko'sun... Dergâh-ı selâtîn-

 -penâhıma yarar adamın Frankiyan ile mektup gönderip ve bazı ağız haberi dahi ısmarlayıp memleketlere düşman müstevli olup el-an hapisde idüğünüz i‘lâm edip

 halâsınız husûsunda bu cânibden inâyet meded ve inâyet eylemişsiz. Her ne ki, demiş iseniz benim pâye-i serîr-i âlem-masîrime arz olunup alâ-sebîli't-tafsîl ilm-i şerîfim muhît olup tamam ma‘lûm oldu.

 İmdi padişahlara sınmak ve haps olunmak acep değildir. Gönlünüzü hoş tutup âzürde-hâtır olmayasız. Eyle olsa bizim âbâ-i kirâm ve ecdâd-ı izâmımız nevverallahu merkadehüm dâimâ def‘-i düşmân

 ve feth-i memâlik için seferden hâli olmayıp biz dahi onların tarikine sâlik olup her zamanda memleketler ve sa‘b ve hasîn kal‘alar feth eyleyip gece ve gündüz atımız eyerlenmiş

 ve kılıcımız kuşanılmış ve Hak sübhânehu ve te‘âlâ hayırlar müyesser eyleyip meşiyyet ve irâdeti neye müte‘allik olmuş ise vücûda gele. Bâkî ahvâl ve ahbâr ise mezkûr adamınızdan 

istintak olunup ma‘lumunuz ola. Şöyle bilesiz... Tahrîren fî evâil-i Âhiri'r-Rebî‘ayn li-sene isneyn ve selâsîn ve ti‘a-mi’e. [1 Rebiülahir 932 (15 Ocak 1526)[

Be-makam-ı Dârü's-Saltanati'l-Aliyyeti'l-Kostantıniyye el-Mahmiyyeti'l-Mahrûse

Arşiv Okumaları 159

Sicl-i Umumi
Mataracızâde lakabıyla mulakkab Rizeli Tüccardan müteveffa Hacı Hamid Efendi’nin oğludur.Bin ikiyüz seksen üç senesi şehr-i Recebi gurresinde 28 Teşrin-i Evvel sene (12)82 Rize kasabasında tevellüt ettiği nüfus tezkire-i Osmaniyyesi suretinde muharrerdir.Mukaddemât-ı ulûmu kasaba-i mezkure sıbyan mektebinde tederrüs ve bir müddet de mekteb-i rüşdîde tahsil eylediği ve Türkçe okur yazar olduğu tercüme-i halinde mesturdur. Bin üçyüz on senesi şehr-i Zilhiccesi selhinde 1 Temmuz sene (1)309 mülâzemetle Rize Rüsûmât İdaresi’ne devam edip üçyüz on üç senesi Cemaziyelahirinin yirmi beşinde 30 Teşrin-i Sânî sene (1)311 üçyüz kuruş maaşla idare-i mezkure mülhakatından Askaros Kordonu Rüsumat Memurluğu’na tayin olunmuştur.Mûmâ-ileyhin vazife-i mezkureyi ifa eylediği ve tercüme-i hal varakasıyla nüfus tezkeresinin muvafık idüğü Trabzon Rüsumat Nezareti’nden tasdik kılınmıştır.Mûmâ-ileyhin zikr olunan mülazemet tarihiyle müddeti memuriyet-i hazırasına tarih-i tayin ve miktar-ı maaşı makrun-ı hakikat idüğü Rize Rüsumat Müdüriyyeti’nden tasdik edilmiş ve nüfus tezkire-i Osmaniyesinin sureti asl-ı tercüme-i hal varakasıyla şubece hıfz olunmuştur.Fî 28 R. sene 1324 ve 8 Haziran sene (1)322.Mûmâ-ileyhin 19 Teşrin-i Sânî sene 1312 tarihinde iki yüz elli kuruş maaşla Rize Rüsumat Müdüriyeti maa Mısır Anbar Kitabeti’ne ve 12 Teşrin-i Evvel sene (1=321 tarihinde maaşıyla Samsun Rüsumat Müdüriyeti Muayene Kitabeti’ne nakil ve tahvil olunarak kefil irae edemediğinden dolayı 7 Kânûn-ı Evvel sene (1)321 tarihinde açığa çıkarılmış ve 6 Mart sene (1)326 tarihinde üçyüz elli kuruş maaşla Polathane Rüsumat Kitabeti’ne tayin olunmuş ise de yine kefil irae edemediğinden müstafi addedilerek Maliye Nezareti’nin 10 Teşrin-i Evvel sene (1)327 tarihli tezkiresi hükmüne tevfikan ahvâl-i külliyesi bi’t-tedkik câizü’l-istihdam addedilmesine dair yazılan 27 minhü tarihli derkenâr üzerine tarih-i mezkura edilen mucebince işareti üzerine mûmâ-ileyhin cevâz-ı istihdâmına karar verildiği 28 Haziran sene (1)328 ve 23 Teşrin-i Evvel sene (1)328 tarihli vukuat pusulasıyla müzekkire-i cevabiyyeden anlaşılmıştır.

Arşiv Okumaları 158

Hû
Dâhiliye Nezâreti Emniyyet-i Umûmiyye Müdîriyeti
Şubesi

Aded

Mamûretülazîz Vilâyeti'nden alınan 11 Mayıs sene [1]332 târîhli telgrafnâmenin sûretidir.

C. [cevab] 8 Mayıs sene [1]332. Rusların Ermeni çeteleriyle birlikde Bitlis ve Muş ve civârında istîlâ eyledikleri sâ’ir mahallerde; kadınları ve çocukları katletmek, ırz ve nâmûsa tecâvüzde bulunmak gibi birçok fecâyi‘ ve şenâyi‘de bulundukları, zulm ve tecâvüzlerinden kurtulup da buralara can atmış olan muhâcirînin ifâde-i müdelleleleriyle mertebe-i sübûtdadır. Bu bâbda gerek mülhakât ve gerek merkezce muhâcirlerden müfredâtıyla alınacak ma‘lûmâtın ehemmiyetleri telgrafla ve diğerleri posta ile arz olunacakdır.

Arşiv Okumaları 157

bimennihî  teâla Sivastan Yozgata varıncaya kadar yol üzerinde vâkî' kazalar naibleri meveddetlü efendiler zîde ilmuhum ve müdürleri hamiyyetlü ağalar zide kadruhüm inhâ olunur ki darende-i buyruldu tarikat-i aliyye-i kadiriyeden şeyh hasan efendi bazı maslahat zımnında yozgat canibine azimet etmiş olmağla merkumun yedinde bulunan mürur tezkiresi mucibince müruruna mumane'at olunmamak ve beytutet eylediği mahallerde
hakk-i müsaferetine riayet ve hürmet ve nizamı vechile yem ve yiyeceğinin akçesiyle itası mahuf ve muhataralu olan yerlerde lüzumu miktar-ı cübbelünün terfikiyle emn-i bi's-selame mahall-i maksudunai'zam ve isrası babında divan-ı eyalet-i sivastan işbu buyruldu tahrir ve tastir ve yedine i'ta ba's u tesyîr olunmuştur bi-mennihi teala vusulünde gerekdir ki ber-muceb-i buyruldu amel ve hareket eyleyesin deyu buyruldu
fi 5 Ra sene 66

Arşiv Okumaları 156

Darü's-sa‘adetim ağası Ummi Sultan'ın kalkan taayyünât kahvesinden altı vukiyye kahveyi altı vukiyye şekeri hâlâ İstanbul'da harem-i hümâyûnumda saray  ustası Nâziki Ustay'a ihsân eyledim. Ve andan sonra dahi her kim gelüb saray ustası olursa anlar da yesünler benim îcâdım olsun zira ben sarayda oturdum ziyâde halleri mükerrerdir. Onde saray ustası olanların kilerci başı çağırdub tenbih idesin deftere kayd oluna. Fermanım mûcibince ‘amel oluna.
Fi 5 RA Sene 1109

Arşiv Okumaları 155

benim vezirim bu galata kaliçe esnafları üç dört defa arz-hal eylediler olmadı bir netice verilmedi galata kadıları mı karuşur yoksa voyvodalar mı karuşur. kanun nice ise öylece hükm idüp kat-ı niza' ola. mahalinden der kenar edüp nice ise ve nice görülür ise arz eyleyesiz ve hadim oğlu şakinin keyfiyeti tahkik oldukda katli ne mübaşereret oluna. asitanede sahib olan kimdir? anı tecessüs eyleyüb iğlam eyleyesiz. tükman ağalığı çapar oğluna iltizam ettiresiz. ol mikdar akçe teslim etmek üzre ve paşa-yi mezbura söyleşilen eyaletle ve maan bursa teveccüh -i hümayunum olmuşdur.

Arşiv Okumaları 154

Vefiyyü'l-himema devletlü atufetlü efendim hazretleri

1. İllet-i müvahhişe suret-i tahaffuz ve tedavisini mutazammın ba-irade-i seniyye ser-etıbba-ı hassa-i hazret-i cihandari semahatlü efendi hazretleriyle
2. Biraderlerinin kaleme aldıkları layiha bu babda olan tezkire ile beraber irsal suy-i samileri kılınmış olmağla masarıfat nazırı
3. Efendi bendeleriyle bi'l-müzakere icra-ı iktizası menut-ı himem-i seniyyeleridir efendim.

Arşiv Okumaları 153

Devletlû i'nâyetlû mürüvetlû veli-ni'metim efendim tâle bekâhu hazretleri
1. Cuma gününden berü galebe-i nezle ile çend ruzdur ki sahil-hane-i daiyanemde mutekif günc-i inziva iken
2. Bi-inayetillahi teala bugünkü gün asar-ı sıhhat zuhuruyla inşaallahu teala yarın takrir-mezbure icaleten kaleme alınup
3. Mersul-i hak-i pay-i devletleri kılınacağı malum-ı asafaneleri buyuruldukda emr ü irade hazret-i men lehü'l-emrindir.