29 Nisan 2016 Cuma

Arşiv Okumaları 186

Kutü'l-Amare kumandanı Mirliva Halil Paşanın ordusuna hitabıdır!

Numara: 9
Karargâh
16-2-(13)32


18. Kolordu Kumandanlığına

Orduma:
Arslanlar;
1-Bugün Türklere şan İngilizlere kara meydan olan şu kızgın toprağın müşemmes semasında şühedamızın ruhları şad ü handan pervaz ederken ben de hepinizin pak ve temiz alınlarından öperek cümlenizi tebrik ederim.
2- Bize ikiyüz seneden beri tarihimizde okunmayan bir vakayı kaydettiren Cenab-ı Allah'a hamd ve şükür eyleyelim.
Allah’ın azametine bakınız ki, bin beş yüz senelik İngiliz Devleti’nin tarihine bu vak'ayı ilk defa yazdıran Türk süngüsü oldu. İki seneden beri devam eyleyen Cihan harbi böyle parlak bir vak'a gösteremedi.
3- Ordum gerek Kut karşısında ve gerekse Kut’u kurtarmaya gelen İngilizler karşısında şehit ve mecruh olarak üç yüzü mütecaviz zabitle on bin neferini gaib eyledi. Fakat buna mukabil bugün Kut’dan beş general olmak üzere dört yüz seksen bir zabitle cem'an on üç bin üç yüz neferlik ingiliz ordusunu teslim alıyoruz. Bu teslim aldığımız orduyu kurtarmaya gelen İngiliz ordusuna da bugüne kadar  otuz bin zayiat verdirdik.
4- Şu iki yeküne sathi bir nazar atf edilince cihanı hayretlere düşürecek büyük bir fark görülecek ve tarih bu vak'ayı yazacak kelime bulmakta müşkilata uğrayacaktır.
5- İşte Türk sebatının İngiliz inadını kırdığını bu harbde birinci defada Çanakkale’de, ikinci defada burada görüyoruz.
6- Yalnız süngü ve göğsümüzle kazandığımız bu zafer yeni tekemmül eylemekde bulunan vesait-i harbiyemiz karşısında atideki muvaffakiyatımıze parlak [beşaret] olacağına kat'i bir delildir.
7- Bu günün ismine Kut Bayramı  namını veriyorum. Umum ordumun kıtaatı, her sene bu günü tes'îd ederken şehitlerimize yasinler, tebarekeler, fatihalar okuyacaktır. Şühedamız, cennat-ı ulyasında, semevatta kızıl kanlar ile pervaz ederken, gazilerimiz de atideki zaferlerimize nigehban olsunlar:

Altıncı Ordu Kumandan Vekili
Mirliva Halil



20 Nisan 2016 Çarşamba

Arşiv Okumaları 185

Sahh
Maliye nazırı atufetlü efendi hazretleri
Macar mültecilerinden olup bu kerre Sardunyaya azimet edecek olan Kolcar nâm kimesneye fakr-ı hâline merhameten yedi yüz elli guruş atiyye-i seniyye verilmesi husûsuna irâde-i ihsân-ifâde-i cenâb-ı cihânbâni müte'allık buyrulmuş olmağla zikr olunan meblağın merkûma verilmek üzere cânib-i nezâret-i celile-i hâriciyeye irsâli sûretini tanzime himmet eyleyesin deyu buyruldu
fi 17 Ra sene 67


19 Nisan 2016 Salı

Arşiv Okumaları 184

Bâb-ı Âli
Dahiliye Nezareti
Kalem-i Mahsus
5471
247 Umum
Şifre

Edirne,  Erzurum, Ankara, Aydın, Bitlis, Erzincan, Hüdavendigar, Diyarbekr, Sivas, Trabzon, Kastamonu, Konya, Ma'urati'l-aziz, Van, Kütahya, İçil, Eskişehir Vilayetleri,
Karahisar-ı Sahib, İzmir, Bolu, Canik, Çatalca, Karesi, Kale-i Sultaniye, Menteşe, Teke, Kayseri, Niğde mutasarrıflıkları

İslamlarla izdivac eden ve zevclerinden ayrılmak istemeyen Ermeni kadınlar haklarında muamele-i cebriye ifa olunmaması ve beytlerinin tefriki hususunda rüesâ-yı ruhaniye ile mümessiller tarafından müraacat ve ısrar vuku' bulursa keyfiyetin evvel emirde Nezarete iş'ârı ta'mimen tebliğ olunur.

Fi 10 Mayıs sene (1)335

Dahiliye Nazırı
Mehmed Ali


18 Nisan 2016 Pazartesi

Arşiv Okumaları 183

Fütüvvetlü Rıza Efendi,
1 - Derkâr olan dirayet ve ehliyetine mebni  Sıhhiye Dairesi tensibi üzerine lede'l arz şeref-müteallik buyurulan irade-i seniyye-i
2 - cenab-ı Padişahî mantuk-ı celili vechile uhdene Baytar Yüzbaşılığı rütbesi tevcih kılınmış olduğundan  her halde
3 - ber-muceb-i kanun ifa-yı hüsn-i hidmetle iktisab-ı feyz ve rif'ate sa'y u gayret eylesin
fi 16 ZA ( Zilkaade )  sen 305 ve fi 13 Temmuz sene 304


16 Nisan 2016 Cumartesi

Arşiv Okumaları 182

1- Siz ki dergâh-ı mu‘allam yeniçerileri ağası ve kul kethüdâsı ve solakbaşılar ve zağarcıbaşı
2- ve seksoncu başı ve başçavuş ve sâir ocak ağaları ve çorbacıları
3- ve odabaşıları ve oda eskileri ve neferât kullarımsız, iltifât-ı şâhâne
4- ve teveccühât-ı pâdişâhânem ile hâliniz taltîf edildikden sonra ma‘lûmunuz
5- ola ki ocağınız din ve devlet-i ‘aliyyemin mâ-takaddümden doğru ve yarâr
6- ve gayretkeşi olub seferlerde can ve baş terk idüb sadâkat ve istikâmet
7- ve gayret ve hamiyyetiniz ile nice memâlikin fethi müyessir olmuşdur, berhudâr olasız
8- etmegim /ekmeğim size helal olsun. Bundan sonra dahi sıdk-ı kalb ve ittifâk-ı ittihâd ile
9- sizden hidmet me'mûl olub ocağınıza i‘timâd-ı hümâyûnum vardır, İstanbul'da


Arşiv Okumaları 181

Ma‘rûz-ı bende-i müstedimleridir ki
1-İş bu tezkire-i ‘âlileri ve takrîr-i mezkûr ile pusula-i mübârek-i hâki-pâyı feyz-pemâ-yı hazret-i
2- zılliyet-penâhîye ‘arz ve takdîm birle manzûr-ı me‘ali-mevfûr-ı cenâb-ı pâdişâhî buyrulmuş ve istîzân
3- buyrulduğu üzere kütüb- ı mezkûrenin Tabhâne-i ‘Âmireden i‘tâsı ve mühr-i mezkûrun dahi
4- pusula vechile Darbhâne-i ‘Â mireden hâkk etdirilmesi irâde-i meyâmin-i ifâde-i hazret-i
5- şâhâne muktazâ-yı münîfinden bulunmuş ve zikr olunan takrîr ve pusula leffen i‘âde
6-kılınmış olmağla ol bâbda emr u fermân hazret-i veliyyü'l-emrindir.



14 Nisan 2016 Perşembe

Arşiv Okumaları 180

Hu

Şehremaneti

1- Abraham Paşa hazretlerinin Beyoğlu'nda cadde-i kebirde mutasarrıf oldukları klubün zahrında bulunan arsaya bir nev' yuvarlak oyununa mahsus mahall inşası içün ruhsat itası
2- Valori kalfa tarafından istid'a kılındığı beyanıyla ve ol babdaki haritanın leffiyle icabının iş'arı altıncı daire-i belediye müdiriyetinden ba-tezkire buyrulması üzerine inşa edilecek olan
3-  mülkün nasıl oyun icrasına tahsis edileceği ve bu gibi oyun mahallerinin bilahare kumarhane şekline ve yahud devletçe mesağ verilemeyecek diğer bir hale vaz'ı ihtimaline ve böyle olan
4- mahallerinin her dürlü muhazirden selameti vücuduna nazaran bu babda tahkikat-ı muhkemle icrasıyla neticesinin iş'arı cevaben daire-i mezkure müdiriyetinden tebliğ kılınmasıyla bu kere oluna cevabda mahall-i mezkure
5- Velospidle dolaşmak üzere tanzim yollarıyla ingilizlerce lub’iyat-i meşhureden olub (kriket) ta'bir olunur bir nev' yuvarlak oyununa mahsus bir yer yapılub bunlardan başka
6- lub'iyat ve saire icra kılınmayacağı tahkikat-ı vak'adan anlaşıldığı ve bilahare caiz olmayacak suretde istimaline dairece meydan verilmeyeceği velospid süvar olanların Beyoğlu'nun
7- dar mahallerinde va izdihamlı caddelerinde geşt ü güzar eylemeleri tehlikeden salim olamayacağı cihetlerle mahall-i mezkur derununda seyr ve hareket etmek üzere ruhsat itası beyan kılınmış olduğundan
8- keyfiyyet bab-ı aliden istizan kılındığının bera-yı ma'lumat arz ve ifadesine ictira kılındı ol babda emr u ferman hazret-i men lehu'l-emrindir

fi 19 Şaban sene 312 ve fi 3 şubat sebe 310

şehr emini
bende


Arşiv Okumaları 179

Hu
Hazine-i hâssa-i şâhâne
aded 211

1- İngiltere sefareti me'murlarının Beykozda Hünkar iskelesi civarında kriket oyunu oynamak üzere emsal ve sevabıkı misillü
2- müsaade gösterilmesi istid'a olunmakda olmasına nazaran emr u ferman-ı hümâyûn cenab-ı cihan-dari her ne vechle şeref-sünuh ve sudur
3- buyurulur ise mantuk-ı celiline tevfik hareket olunacağı ma'ruzdur emr u ferman hazret-i men lehu'l-emrindir

fi 16 zilhicce sene 1311 ve fi 8 haziran sene 310

nazır-ı hazine-i hassa
bende
Mikail


Arşiv Okumaları 178


Hazine-i Hâssa-i Şâhâne
Aded 213

1-Beykoz'da emlak-ı mahsus-ı cenâb-ı cihan-bâniden olan çayırda Kriket yani Ayak Oyunu icra olunmasına müsaade olunması
2-evvelce istirham olduğu gibi Kadıköyü civarında emlâk-ı seniyyeden Kuşdili çayırında dahi bu suretle oyun
3-oynatılmasına müsaâde gösterilmesi İngiltere Sefareti tarafından istid'â kılınmış olmakla emr ü ferman-ı hümâyun cenâb-ı cihan-dâri
4-her ne vechile şeref-sünuh ve sudur buyurulur ise mantuk-ı celiline tevfik hareket olacağını ma'ruzdır. Ol bâb da emr ü ferman hazret-i men lehül emrindir.
fi 15 Zilkade sene 309 ve fi 30 Mayıs sene 308
Nâzır-ı Hazine-i Hâssâ
bende
Mikail

Mucebince icrâ-yı icâbı cevâben yazılmıştır. Fi 18 Zilkade 309

Abd-i memlukları
bende Süreyya


13 Nisan 2016 Çarşamba

Arşiv Okumaları 177

1- İzzetlü İbrahim Asafi beyefendi namına gönderilmekde olan  tercüman-ı hakikat abone bedeli
2-bizimki ile beraber der-dest-i takdimdir. Galiba muşarun-ileyhin abone müddeti fi 25 N (Ramazan) sene 1301'de
3-hitam bulacakdır. Andan sonra gönderilmemesi kendülerinin ihtarı üzerine arz olunur
4- nam-ı çakeranem kel-evvel devam-ı irsalini hassaten rica ederim
5- hazret-i "Muallim Naci"nin "hamiyyet" " ateş-pare" "yazmış bulundum"
6-nam eserlerinin ilk vasıta ile yetişdirilmesi mürüvvet-i mahsusalarından mütemennadır efendim

Bende-i
Mahmud Avni


Arşiv Okumaları 176

Hu

Muhterem vatandaşlarıma

Meclis-i Mebusanın dağıtılmış kalmış dolayısıyla otuz seneden beri memleketde hükm sürerek birçok namuslı evlad-ı vatanın mahvına ve birçok hanumanların sönmesine sebeb olan istibdad, son zamanda yine şiddetini göstermeğe başladı. Zaten keyfi bir idare neticesi birçok ihtilaller içinde kana boyanan vatan ve milletimizi büsbütün zayıflatarak yakında mahv edecek olan bu istibdada nihayet vermek lazımdır.
Ben, işte bu istibdada karşı milletimin hukukunu muhafaza içün her şeyimi feda ettim, icab eder ise o uğurda canımı da esirgemiyeceğim.
Siz, ey vatanın namuslu ve fakat her şeyden bi-haber olan evladı!  Sizin de bana pey-rev olmanızı ve bu işde bi-taraf kalmanızı dilerim.
Aleyhime hareket edecek olanların görecekleri zararların mes'uliyet-i maddiye ve ma'neviyesi kendilerine aiddir. Yaşasın vatan, yaşasın millet.

Osmanlı Terakki ve İttihad Cemiyetinin Rumeli Teşkilat-ı Dâhiliye ve Kuvve-i İcraiye Müfettişi Umumisi
ve Osmanlı Ordusu Erkan-ı Harbiye Binbaşısı
Bende
Enver bin Ahmed


Arşiv Okumaları 175

Fütüvvetlü Ahmed Efendi
Derkâr olan dirâyet ve ehliyetine mebnî lede’l-arz şeref-müteallik buyurulan irade-i seniyye-i cenâb-ı hilâfet-penâhî mantûk-ı celîli vechile uhdene 16 teşrin-i sani sene (1)330 tarihinde Tabur Hesap Me'murluğu rütbesi tevcîh kılınmış olduğundan her halde ber-mûceb-i kânûn îfâ-yı hüsn-i hizmetle iktisâb-ı feyz u rif’ate sa’y u gayret eyleyesin.
fi 18 rebi'u'l-evvel sene (1)333 ve 21 kanun-ı sani sene (1)330

(mühür)
Harbiye Nazırı Enver


12 Nisan 2016 Salı

Arşiv Okumaları 174

Bâb-ı Âlî
Dâire-i Sadâret-i Uzmâ
Mektûbi Kalemi
Aded
516

Tezkire-i maruza suretidir
1- Trablusgarb vilâyeti dahilinde Avusturya ve İtalyalı ve ba'zı yerli Musevilerin bukalemun ve kertenkele hayvanatını  canlı olarak toplayıp memalik-i ecnebiyeye sevk ve ihrac eyledikleri
2-ve hayvanat-ı mezkure zararsız olmakla beraber akilü'l-hevvam oldukları cihetle mezruat ve magrûsâta muzır olan  böcek ve kurtları telef ettiklerinden dolayı ziraate pek menfaatli
3- olub bunların cüz'i bir ticaret maksadıyla toplatılarak ihrac edilmeleri  ziraat-i mahalliyenin zararını müeddi olacağı cihetle men'-i ihracları münasib  idüğünden ona göre ifâ-yı
4- mukteziyesinin vilayete tebliğ hususunda dahiliye nezaret-i celilesine havalesi ve rusûmat emanet  ve orman ve ma'den ve ziraat nezaret-i celilelerine ma'lumat itası lüzûmuna dair
5-şura-yı devlet mülkiye dairesinden tanzim olunan mazbata arz u takdim kılınmış olmağla ve ol-babda her ne vechle irade-i seniyye-i hazret-i hilafet-penâhi şeref-sunuh ve sudur buyurulur ise
6-mantuk-ı alisi infaz edileceği beyanıyla tezkire-i senaveri terkim kılındı efendim
Fi 20 Safer 324 Fi 1 Nisan 322
Sadrazam
Ferid


Şeref sadır olan irade-i seniyye-i cenab-ı hilafet-penâhiye meblağ-ı hamiş suretidir
1-Reside-i dest-i tazim olub şura-yı devlet mülkiye dairesinin mazbatasıyla beraber manzur-ı ali buyurulan işbu tezkere-i samiye-i sadaret-penâhileri üzerine mucibince

2-irade-i seniyye-i cenab-ı hilafet-penâhi şeref-müteallik buyurulmuş olmağla ol-babda emr u ferman hazret-i veliiy'ül emrindir

Ser katib-i hazret-i şehriyari
Tahsin

Fi 23 Safer 324 Fi 4 Nisan 322

Aslına mutabıkdır
Bende
Sâdık


1 - suretleri bâlâda muharrer tezkire-i ma'rûze ve şeref-sâdır olan irâde-i seniyye-i Hazret-i Hilâfet-penâhîyi meblağ-ı hâmiş
mucebince rüsumat-ı emanet ve orman ve maadin ve ziraat nezaret-i celilerine tebligat icra kılınmış olmakla dahiliye nezareti celilesinden dahi icra-yı icabına himmet buyurulmak

Fi 25 safer sene (1)324
fi 6 nisan sene (1)322


11 Nisan 2016 Pazartesi

Arşiv Okumaları 173

1-kâim-makam paşa ve kapudân-ı derya gayret-şiârım
2-gönderdigin telhis-i teselli-i muhlisin ma'lumum oldu. ben
3-yüzümü âlemus'sırr-ı ve'l-hafiyyata tuttum.  benim andan
4- gayrı mu'înim yoktur. ehl-i islamda gayret yok ve bu
5-gayretsizlik bana hayret veriyor. ol cenab-ı hâlıki's-
6-semâvati ve'l-arz bizlere yardım eylesun amin. bu dünyaya
7-gelmeden garaz-ı nefs-i emmareye mütaba'at olmayup ancak
8-ve mâ halaktü'l-cinne ve'l-inse illâ liya'budûn ayet-i kerimesinin
9- mazmun-ı ita'at-makrunuyla âmil olmak içundur
10-bizim büyük düşmanımız nefsimizdir hâlâ âna galip olduğumuz
11-yoktur. her ne vakit nefsimize galib olursak din
12-düşmanları ol-vakt mağlub olur hüdâ ıslah
13- eylesun amin...